De RSZ-inspectiediensten ondersteunen werkgevers en mandatarissen door hen te adviseren bij de toepassing van de sociale wetgeving en het opstellen van hun aangiften.
Zo informeren ze werkgevers, werknemers, hun vertegenwoordigers of hun mandatarissen over de wetgeving, die voortdurend in beweging is. Voor een deel vervullen ze die informatieopdracht vanuit de provinciale kantoren. Raadpleeg de lijst van provinciale kantoren op de website van de RSZ 
.
De RSZ-inspectie heeft als opdracht onderzoeken uit te voeren bij de werkgevers om na te gaan of zij de socialezekerheidsreglementering correct toepassen.
In 2024 werden in totaal 38.922 onderzoeken bij werkgevers uitgevoerd.
| Totaal aantal afgesloten onderzoeken | |
|---|---|
| 2021 | 41.726 |
| 2022 | 36.848 |
| 2023 | 40.127 |
| 2024 | 38.922 |
De RSZ-inspectie heeft een dubbele rol. De dienst voert zowel onderzoeken uit ter ondersteuning van de kerntaken van de RSZ als openbare instelling van sociale zekerheid als onderzoeken in de strijd tegen sociale fraude. Het gaat dan over vormen van sociale dumping, economische en sociale uitbuiting, georganiseerde fraudenetwerken en de zogenaamde social engineering.
| Afgesloten onderzoeken - adviseren en toezicht houden | Afgesloten onderzoeken - strijd tegen sociale fraude | Totaal aantal afgesloten onderzoeken | |
|---|---|---|---|
| 2022 | 11.773 | 25.075 | 36.848 |
| 2023 | 17.835 | 22.292 | 40.127 |
| 2024 | 18.105 | 20.817 | 38.922 |
In het kader van de ondersteuning van de kerntaken richt de aandacht van de sociaal inspecteurs zich op de eerder traditionele inspectieonderzoeken naar onder meer zwartwerk en fictieve aangiften.
Deze onderzoeken kunnen gebeuren op eigen initiatief op basis van de opsporing van bepaalde gegevens, of het gevolg zijn van een onderzoeksaanvraag die uitgaat van een andere dienst binnen de RSZ of van een externe dienst. Wanneer het onderzoek wordt aangevraagd door een andere binnendienst gaat het vaak over werkgevers die hun DMFA-aangifte niet tijdig hebben ingediend
| Oorsprong | Aantal onderzoeken |
|---|---|
| Aanvragen afkomstig van buiten de RSZ (andere inspecties, samenwerking met andere inspecties, auditoren, enz.) | 232 |
| Onderzoeken uitgevoerd ter ondersteuning van andere diensten van de RSZ (behalve niet-ontvangst DmfA) | 4.773 |
| Onderzoeken bij niet-ontvangst van DmfA | 10.318 |
| Onderzoeken op initiatief van de inspectie (opsporing, technische en financiële controles ESS, enz.) | 2.782 |
| Totaal | 18.105 |
De onderzoeksopdrachten gebeuren in de verschillende activiteitssectoren. Het aantal onderzoeken staat in verhouding met het aantal werkgevers binnen de sector en het risico op het vaststellen van inbreuken op de aangifteplicht
| Sectoren | Onderzoeken |
|---|---|
| Accommodatie en maaltijden | 4.363 |
| Handel; reparatie van auto's en motorfietsen | 3.549 |
| Bouwnijverheid | 3.212 |
| Vervoer en opslag | 1.359 |
| Administratieve en ondersteunende diensten | 962 |
| Verwerkende industrie | 831 |
| Gespecialiseerde, wetenschappelijke en technische activiteiten | 783 |
| Overige diensten | 733 |
| Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening | 440 |
| Kunst, amusement en recreatie | 307 |
| Informatie en communicatie | 297 |
| Openbare administratie | 289 |
| Vastgoedactiviteiten | 227 |
| Landbouw, bosbouw en visserij | 212 |
| Onderwijs | 200 |
| Financiële activiteiten en verzekeringen | 165 |
| Activiteiten van huishoudens als werkgevers; niet-gedifferentieerde activiteiten van huishoudens... | 91 |
| Slecht gedefinieerde activiteiten | 36 |
| Productie en distributie van water; afval- en afvalwaterbeheer en sanering | 25 |
| Productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht | 10 |
| Extraterritoriale activiteiten | 8 |
| Winningsindustrie | 6 |
| Totaal | 18.105 |
| 2023 | 2024 | Evolutie | |
|---|---|---|---|
| Andere onderzoeken | 290 | 194 | -33% |
| Sociale dienstverrichters - financiële, administratieve, technische ...controles | 1588 | 2047 | 29% |
| Onderzoeken naar gefailleerde werkgevers (behalve ontbrekende DmfA bij de curatoren) | 4470 | 5188 | 16% |
| Onderzoeken bij openbare besturen | 480 | 397 | -17% |
| Ontbrekende DmfA bij de curatoren | 1402 | 1590 | 13% |
| Ontbrekende DmfA bij niet aangesloten ESS, of die een rechtstreeks bezoek bij de werkgever vereisen | 5293 | 4522 | -15% |
| Ontbrekende DmfA bij sociale dienstverrichters | 4312 | 4167 | -3% |
| Totaal | 17835 | 18105 | 2% |
Een werkgever kan het voorwerp uitmaken van verschillende onderzoeken van verschillende oorsprong. Het is dus mogelijk dat in hetzelfde jaar verscheidene onderzoeken over dezelfde werkgever worden afgesloten.
Als gevolg van die onderzoeken zijn er in 2024 voorstellen gedaan tot regularisatie van bijdragen voor een totaalbedrag van 105.300.000 euro. Het gaat hier niet om werkelijk geïnde sommen, maar om bedragen die de inspectie voorstelt om te boeken.
Voor de nieuw ingeschreven werkgevers dient het controlebezoek zowel om te informeren als te controleren. In 2024 werden 931 onderzoeken afgesloten. De werkgevers die bezocht werden, situeerden zich in belangrijke mate binnen de horeca, de handel en de bouw.
Deze onderzoeken geven de inspecteurs doorgaans een goed beeld van de problemen van startende werkgevers. Zo blijkt er nog steeds een grote behoefte te bestaan aan correcte informatie. Vaak gaat die verder dan de specifieke bevoegdheden van de RSZ-inspecteurs. Zo krijgen de inspecteurs nog steeds heel wat vragen in verband met de verplichtingen rond het arbeidsreglement en de gelegenheidsarbeid. De bevoegde inspectiediensten worden systematisch van deze vragen op de hoogte gebracht. Andere diensten uit het netwerk van de sociale zekerheid, zoals het Federaal agentschap voor beroepsrisico’s (Fedris), worden dan weer in kennis gesteld van het ontbreken van een polis voor arbeidsongevallen of van andere verplichtingen.
Bij werkgevers die onder het toepassingsgebied vallen, stellen de inspecteurs geregeld vast dat ze niet of onvoldoende op de hoogte zijn van hun verplichtingen op het vlak van de aangifte van werken en de hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale schulden van medecontractanten (Artikel 30bis en 30ter van de RSZ-Wet’).
Openbare besturen maken maar zelden fouten te kwader trouw. Afwijkingen zijn eerder het gevolg van de complexiteit van de wetgeving of het technische karakter van de socialezekerheidsaangifte. Goede informatie kan dus veel fouten voorkomen. Het persoonlijke contact tussen inspecteurs en personeelsdiensten in de publieke sector draagt daartoe bij. Zowel de snel wijzigende reglementering als het personeelsverloop bij de lokale en andere openbare besturen maken een regelmatig contact noodzakelijk. Op het terrein detecteert en analyseert het Inspectieteam Openbare Besturen fouten en zoekt het, waar nodig, in overleg met de sociale secretariaten, naar oplossingen.
Op 1 januari 2025 waren er 1.937 lokale besturen in België. Dit aantal verandert voortdurend omdat er vooral in Vlaanderen veel herstructureringen zijn: fusies van gemeenten, oprichting van welzijnsverenigingen (zorgbedrijven), hervormingen van de provincies enzovoort. Een belangrijke taak van het Inspectieteam Openbare Besturen is het coachen van de lokale besturen bij deze herstructureringen.
Naast de lokale besturen zijn er ook nog 681 andere openbare besturen en 1.405 kerkfabrieken.
In 2024 voerden we 366 controles uit bij openbare besturen. De verificatie van de zogenaamde Capelo-zones, die nodig zijn voor de berekening van de pensioenen, maakte deel uit van deze controles.
Erkende sociale secretariaten zijn vzw’s die zijn opgericht door een representatieve werkgeversorganisatie. Ze vervullen de patronale formaliteiten voor werkgevers die bij hen zijn aangesloten.
Een erkenning als sociaal secretariaat wordt toegekend of ingetrokken door de minister van Sociale Zaken. Die baseert zich daarvoor op een verslag van de inspectiedienst van de RSZ. Erkenning houdt voordelen in, zoals het exclusieve recht om de verschuldigde bijdragen van aangesloten werkgevers te innen. Maar ze brengt ook verplichtingen met zich mee. Het is op de naleving van die verplichtingen dat de inspectiedienst van de RSZ toezicht houdt.
In 2024 was 83,5% van de werkgevers aangesloten bij een erkend sociaal secretariaat (ESS).
Van de werkgevers die de inspectie controleerde, waren er 37,6% aangesloten bij een erkend sociaal secretariaat.
| 2023 | 2024 | |
|---|---|---|
| Aangesloten | 84,19% | 83,50% |
| Niet-aangesloten | 15,81% | 16,50% |
| Werkgevers | Percentage |
|---|---|
| Aangesloten | 37,64% |
| Niet-aangesloten | 62,36% |
Als gevolg van controles bij de erkende sociale secretariaten in 2024, werden nog 874 extra onderzoeken voortgezet bij werkgevers van wie we geen aangifte ontvingen.
Het toezicht op de activiteiten van erkende sociale secretariaten krijgt concreet vorm via systematische controles, waarbij wordt nagegaan of:
In 2024 werden er globaal 7.866 onderzoeken uitgevoerd bij de erkende sociale secretariaten. De volgende tabel geeft een meer gedetailleerd overzicht per type van onderzoek.
| Type onderzoek | 2022 | 2023 | Evolutie |
|---|---|---|---|
| Stilzwijgers | 4.312 | 4.167 | -3% |
| Technische controles | 1.179 | 1.744 | 48% |
| Financiële controles | 25 | 25 | 0% |
| Administratieve controles | 25 | 25 | 0% |
| Dossiers onderzocht in het kader van financiële controles | 1.894 | 1.905 | 1% |
| Totaal | 7.435 | 7.866 | 6% |
Voor de verschillende onderzoekstypes (stilzwijgers-, technische, financiële en administratieve controles, en ook controles op anomalieën) gelden specifieke indicatoren en subindicatoren. Per controletype gelden minimale kwaliteitsnormen.
Sommige van de deelcontroles kunnen pas uitgevoerd worden nadat alle DmfA-aangiftes van een vorig kalenderjaar volledig verwerkt zijn.
Niet-erkende sociale dienstverrichters zijn mandatarissen die in naam van en voor rekening van werkgevers verplichtingen op het gebied van sociale zekerheid vervullen. Maar ze zijn niet erkend door de minister en hebben dus ook niet dezelfde rechten als de erkende sociale secretariaten. In tegenstelling tot de erkende sociale secretariaten mogen ze de titel ‘sociaal secretariaat’ niet voeren en geen bijdragen innen.
We voeren bij de niet-erkende dienstverrichters gelijkaardige controles uit als bij de erkende sociale secretariaten (met uitzondering van de financiële controles), gebaseerd op dezelfde indicatoren en subindicatoren van de kwaliteitsbarometer van de erkende sociaal secretariaten.